“In the matter of belief, I have always found that defenses have the same irrelevance about them as the criticisms they are meant to answer. I think the attempt to defend belief can unsettle it, in fact, because there is always an inadequacy in argument about ultimate things.”
“There is a problem with vocabulary. God would have to have had a character before existence which the poverty of our understanding can only call existence.”
“So my advice is this- don’t look for proofs. Don’t bother with them at all. I’m not saying never doubt or question. The Lord gave you a mind so that you would make honest use of it. I’m saying you must be sure that the doubts and questions are your own, not, so to speak, the moustache and walking stick that happen to be the fashion of any particular moment.”
Dit las ik vanmorgen in Gilead van Marilynne Robinson. Twee weken geleden had ik het nog over dit onderwerp met mama; over hoe zij en papa mij en mijn zus hebben christelijk hebben opgevoed, maar nooit met de overtuiging dat dit de absolute waarheid was. Ik vertelde mama dat ik me nog goed kan herinneren dat wanneer ik haar vroeg of zij en papa in God geloofden en of ik dat ook moest doen, ze altijd zei dat ze dat niet zeker wisten. Dat ze zich zelf ook wel eens afvroeg of God wel bestond, maar dat het aan mij was om te vinden wat ik geloofde en dat het niet erg was als ik daar aan twijfelde. En dat dit ook altijd mag en kan veranderen. Een benadering waar ik mijn ouders erg dankbaar voor ben.
Toen ik ouder werd leerde ik namelijk over andere religies en overtuigingen. Soms geloofde ik in God, dan weer niet, maar nooit voelde het ene goed en het andere fout. Dit maakte dat ik open kon staan voor tal van ideeën over geloof en religie, zonder mijzelf af te vragen of diegene de waarheid sprak of niet. Bijna altijd zat er wel iets moois in die andere kijk op het leven. Of iets inspirerends of iets wat leidde tot een stukje acceptatie en dat was voor mij goed genoeg. Ik ben niet op zoek naar meer.
Ik praat (en schrijf) niet graag over geloof of religie en spiritualiteit. Juist omdat woorden tekort schieten en dergelijke zaken dus nauwelijks door twee personen hetzelfde geïnterpreteerd kunnen worden. Exact wat Marilynne Robinson zo mooi weet te omschrijven in haar boeken. Door boeken te lezen over hoe mensen in andere landen en gezinnen opgroei(d)en, ben ik mij nog meer gaan realiseren hoe ontzettend vrij ik ben. Als Nederlander, maar ook als dochter van mijn ouders die mij vrij lieten om te ontdekken wat ik (niet) geloofde én, misschien nog belangrijker, die mij het voorbeeld gaven in het accepteren van het feit dat als je als mens een heleboel nooit zeker zult weten. Een voorbeeld in reële bescheidenheid. Iets wat ik als vanzelfsprekend achtte, maar wat een groot goed is gebleken. Zelfs, of misschien vooral, in een vrij land als Nederland.
